محمدامین ادیب طوسی
(1361 -1283 ش)، دانشمند، روزنامهنگار و شاعر، متخلص به ادیب طوسى. وى در مشهد متولد شد و تحصیلات مقدماتى را در مكتب گذرانید. سپس، به تحصیل علوم دینى در مدارس قدیم پرداخت. علوم ادبى را نزد ادیب نیشابورى و حكمت را نزد حاج میرزا عباسعلى معروف به فاضل و آقا بزرگ حكیم و فقه را نزد پدر خود آموخت. ادیب طوسى با سفرهایى كه به هند، تركستان، عربستان، مصر، شام و آسیاى صغیر كرد، به زبانهاى رایج عربى، تركى، اردو، انگلیسى، سانسكریت، اوستایى، پهلوى و كلدانى آشنایى كامل پیدا كرد. وى در تبریز اقامت نمود و مجلهى «ماهتاب» را در سال 1316 ش آنجا به مدت یك سال انتشار داد. در دانشكدهى ادبیات تبریز تدریس كرد و مدیریت مجلهى آن دانشكده را نیز عهدهدار شد. او كتب زیادى به رشتهى تحریر درآورد. از جمله آثار وى: «تاریخ دینى ایران» در دو دوره؛ «دستور زبان فارسى» در سه دوره؛ «بودا در هند»؛ «تخت سلیمان»؛ «پیام فردوسى»؛ به نظم؛ «لغات آذرى»؛ «لهجههاى محلى»؛ «تعلیم و تربیت از نظر غزالى».[1]
مدرس، ادیب، محقق.
تولد: 1283، مشهد (محله نوغان).
درگذشت: 5 خرداد 1361، تهران.
محمد امین طوسى، معروف به ادیب طوسى، فرزند شیخ محمدحسین گیلانى در شهر مشهد به تحصیل پرداخت و در مكتبهاى قدیم و مدارس علوم دینى به كسب علم و دانش مشغول شد و علوم ادبى را از ادیب نیشابورى و حمكت و فسلفه را از آقا بزرگ حكیم آموخت و مدتى نیز در سبزوار نزد حاج ملا هادى سبزوارى به فراگیرى اصول فسلفه اشراق پرداخت. وى در سال 1342 ق. به بغداد رفت و در آنجا به تحصیل زبان انگلیسى و تدریس ادبیات مشغول شد و بعد از سه سال اقامت به مشهد بازگشت و در مدارس آنجا به تحصیل پرداخت. پس از آن نیز در مدرسههاى تهران و یزد و تبریز به تدریس مشغول شد.
ادیب طوسى سفرهایى به ندوتسان و عربستان سعودى و تركستان و مصر و سوره و تركیه نمود. از آن پس كه به ایران مراجعت كرد به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و چندى در ادارهى كل نگارش وزارت فرهنگ به خدمت پرداخت و سالها نیز در دانشگاه تبریز به تدریس در دانشكدهى ادبیات مشغول بود و در ضمن مدیریت نشریهى «دانشكدهى ادبیات و علوم انسانى تبریز» را به عهده داشت. پس از آن كه بازنشسته گردید در اواخر عمر به تهران آمد و در این شهر اقامت گزید.
از جمله آثار وى مىتوان به موارد زیر اشاره نمود: آموزش و پروش از نظر غزالى (تبریز، 1320)؛ ایام كودكى (نظم، تهران، 1312)؛ بودا در هند؛ پیام فردوسى (نظم، تهران، 1313)؛ تاریخ دینى ایران قدیم (در دو دوره)؛ تخت سلیمان؛ دستور زبان و معانى و بیان و بدیع فارسى؛ رابطه اوزان شعر یا ترانههاى محلى ایران (تبریز، 1332)؛ فرهنگ لغات ادبى تبریز (دو جلد، 1349)؛ فرهنگ لغات بازیافته (ذیل برهان قاطع) (تبریز، دو جلد، 1343)؛ فرهنگ لغات لهجههاى محلى ایران؛ فقه الغة فارسى؛ لغات آذرى؛ تلخیص مثنوى؛ مهرشاه و میهن (نظم، تبریز 1320)؛ نقد الادب (بغداد). وى همچنین مجلهى «ماهتاب» (نشریهى انجمن ادبى آذربایجان) و نیز داستانهایى چند را منتشر ساخت. از جمله این داستانها مىتوان به این عنوانها اشاره كرد: انتقام عشق (سه جلد، تبریز، 1319 -1317)، مرد عجیب، جوكى در جنگل، دخمههاى سیاه یا كلبه بدبختان (تبریز 1320)، شبح مخوف، درویش گمنام.
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
